III. Tek başına evlât edinme
III. Tek başına evlât edinme
Madde 307 - Evli olmayan kişi otuz yaşını doldurmuş ise tek başına evlât edinebilir.
Otuz yaşını doldurmuş olan eş, diğer eşin ayırt etme gücünden sürekli olarak yoksunluğu veya iki yılı aşkın süreden beri nerede olduğunun bilinmemesi ya da mahkeme kararıyla iki yılı aşkın süreden beri eşinden ayrı yaşamakta olması yüzünden birlikte evlât edinmesinin mümkün olmadığını ispat etmesi hâlinde, tek başına evlât edinebilir.
I-) Not:
Türk Medenî Kanunu’nun 306. maddesi ile 307. maddesinin 2. fıkrasının Anayasa’nın 5., 10., 13. ve 41. maddelerine aykırı olduğu iddia edilmiş, Anayasa Mahkemesi bu talebi T: 09.07.2009, E: 2004/38, K: 2009/108 sayılı kararı ile reddetmiştir (RG. 06.11.2010; S: 27751). Anayasa Mahkemesi’nin kararı için bkz. madde 306.
II-) Yargı Kararları:
1-) Y. 2. HD, T: 29.03.2006, E: 2005/19713, K: 2006/4349:
“… Davacının eşi Sedat Süalp’in, duruşmaya gelerek davaya muvafakat ettiğine ilişkin beyanda bulunduğu anlaşılmış olup, eşlerin tek başına evlât edinebilmesi için öngörülen yasal şartların oluşmamasına rağmen, mahkemece TMK’nın 307/2. maddesi hükmüne aykırı olarak yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir. ...”
III-) Türk Kanunu Medenîsi:
A EVLÂT EDİNME ŞARTLARI
I. Evlât edinen için
Madde 253
(2846 sayılı ve 16.06.1983 tarihli Kanunun 1. maddesiyle değişik)1 Evlât edinme hakkı en az otuzbeş yaşında olup da nesebi sahih füruu bulunmayanlara münhasırdır. Evlât edinen kimsenin evlâtlıktan en az onsekiz yaş büyük olması şarttır.
Not 1: Hüküm 2846 sayılı Kanunun getirdiği değişikliklerden önce şu şekilde idi:
“Evlâd edinme hakkı en az kırk yaşında olup ta nesebi sahih füruu bulunmayanlara münhasırdır. Evlât edinen kimsenin evlâtlıktan en az on sekiz yaş büyük olması şarttır.”
Not 2: Türk Medenî Kanunu’nun 307. maddesinin 1. fıkrası, Türk Kanunu Medenîsi’nin 253. maddesinin 1. cümlesine kısmen tekabül etmektedir.
IV-) Madde Gerekçesi:
Tek başına evlât edinmeyi düzenleyen bu madde, İsviçre Medenî Kanununun 264b maddesinden bazı değişiklikler yapılmak suretiyle alınmıştır.
Birinci fıkraya göre, evli olmayan kişi otuz yaşını doldurmuş ise tek başına evlât edinebilir.
İkinci fıkrada ise, eşlerin ancak birlikte evlât edinebilecekleri kuralının ikinci istisnası yer almaktadır. Buna göre, otuz yaşını doldurmuş olan eş, diğer eşin ayırt etme gücünden sürekli olarak yoksunluğu veya iki yılı aşkın süreden beri nerede olduğunun bilinmemesi ya da mahkeme kararıyla en az iki yılı aşkın süreden beri eşinden ayrı yaşamakta olması yüzünden birlikte evlât edinmelerine olanak bulunmadığını kanıtlaması hâlinde, tek başına evlât edinebilir.
Böylece, bir kimse evli ise ve evliliği de beş yılı doldurmuş ise otuz yaşını doldurmamış olsa bile eşiyle birlikte evlât edinebilecekken; tek başına evlât edinme için her zaman otuz yaşının dolmuş olması gerekmektedir.
V-) Kaynak İsviçre Medenî Kanunu:
1-) ZGB:
III. Einzeladoption
Art. 264b
1 Eine unverheiratete Person darf allein adoptieren, wenn sie das 35. Altersjahr zurückgelegt hat.
2 Eine verheiratete Person, die das 35. Altersjahr zurückgelegt hat, darf allein adoptieren, wenn sich die gemeinschaftliche Adoption als unmöglich erweist, weil der Ehegatte dauernd urteilsunfähig oder seit mehr als 2 Jahren mit unbekanntem Aufenthalt abwesend, oder wenn die Ehe seit mehr als 3 Jahren gerichtlich getrennt ist.
2-) CCS:
III. Adoption par une personne seule
Art. 264b
1 Une personne non mariée peut adopter seule si elle a 35 ans révolus.
2 Une personne mariée, âgée de 35 ans révolus, peut adopter seule lorsqu’une adoption conjointe se révèle impossible parce que le conjoint est devenu incapable de discernement de manière durable, ou qu’il est absent depuis plus de deux ans sans résidence connue, ou lorsque la séparation de corps a été prononcée depuis plus de trois ans.
Not: İMK. m. 264b/f. 1, TMK. m. 307/f. 1’den farklıdır. Anılan hükme göre evli olmayan bir kişinin (tek başına) evlat edinebilmesi için otuzbeş yaşını tamamlaması şarttır. İMK. m. 264b/f. 2 de, TMK. m. 307/f. 2’den farklıdır. İMK. m. 264b/f. 2’ye göre eşlerin tek başına evlat edinme hakkına sahip olabilmeleri için mahkeme kararıyla ayrı yaşamalarının en az üç yıl sürmüş olması gerekir.
1 RG. 18.06.1983; S: 18081