F. Evlâtlık işlemlerinde aracılık
F. Evlâtlık işlemlerinde aracılık
Madde 320 - Küçüklerin evlât edinilmesine ilişkin aracılık faaliyetleri, ancak “Cumhurbaşkanınca”1 yetki verilen kurum ve kuruluşlarca yapılır.
Aracılık faaliyetlerinin yürütülmesine ilişkin hususlar “Cumhurbaşkanınca çıkarılan yönetmelikle”2 düzenlenir.
I-)Yargı Kararları:
1-) YHGK, T: 05.05.2010, E: 2010/2-228, K: 2010/254:
“… Davacılar, İstanbul Bahçelievler çocuk yuvasında gönüllü aile sıfatıyla çalışmalar yaparken küçük Kübra’yı tanıdıklarını, bu çocuğun gönüllü ailesi olarak 2004 yılından 2006 yılına kadar ana-baba-çocuk ve kardeş ilişkisini oluşturduklarını, 15.02.2008 tarihinde de küçük K. N.’u birlikte evlat edinmek üzere, evlat edinmede aracılık faaliyetini yürüten kurumun İstanbul İl Müdürlüğüne başvurduklarını, kurumun bu başvurularını bu güne değin sonuca bağlamadığını ileri sürmektedirler.
Davalı kurum ise; evlat edinmek isteyen kişilerin önerilen çocuğu kabul etmek yerine çocuk seçmelerine fırsat veren bir uygulamanın mevzuat ve işleyişe aykırı olduğunu, davanın haksız ve yasal dayanaktan yoksun bulunduğunu belirtmektedir. …
01.01.2002 tarihinde yürürlüğe giren Türk Medeni Kanununun 320. maddesi, küçüklerin evlat edinilmesine ilişkin aracılık faaliyetlerinin Bakanlar Kurulunca yetki verilen kurum ve kuruluşlarca yapılacağını, aracılık faaliyetlerinin yürütülmesine ilişkin hususların tüzükle düzenleneceğini hükme bağlamakla birlikte, Bakanlar Kurulu, evlat edinmede aracılık faaliyetlerini yürütmek üzere Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumuna 15.03.2009 tarihinde yürürlüğe konulan Tüzükle yetki vermiştir. (Tüzük md. 3/1)
Bu tarihten önce kuruma, Bakanlar Kurulunca verilmiş bir yetki olmadığı halde, kurum, 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun yürürlüğe girmesinden sonra küçüklerin evlat edinilmesinde aracılık faaliyetlerini yürütmüş, bu işi Türk Medeni Kanununun evlat edinmeye ilişkin hükümleri doğrultusunda kendisinin hazırladığı “evlat edinme yönergesi”ni işleterek yapmıştır.
… davacıların evlat edinme başvurularının sonuca ulaştırılması, başvurunun reddedilmesi halinde bu hususun başvuru sahiplerine yazılı olarak bildirilmesi, bildirim tarihinden itibaren onbeş gün içinde işleme itiraz edilmesi halinde bu itirazın komisyon tarafından görüşülerek karara bağlanması gerekir. (Tüzük md. 9) Kurumca açıklanan hükümler dairesinde işlem tesis edilmeden, mahkemeden karar istenmesi mümkün bulunmamaktadır. …”
II-) Türk Kanunu Medenîsi:
Hükmün, Türk Kanunu Medenîsi’nde bir karşılığı bulunmamaktadır.
III-) Madde Gerekçesi:
Evlât edinme işlemlerinde aracılık faaliyetlerini düzenleyen bu madde, bazı gerekli değişiklikler dışında, İsviçre Medenî Kanununun 269c maddesinden alınmıştır.
İkinci fıkrada ise, aracılık faaliyetlerinin yürütülmesine ilişkin kuralların tüzükle düzenleneceği hükme bağlanmıştır.
Maddeye göre Devlet, küçüklerin evlât edinilmesine ilişkin aracılık faaliyetlerini bizzat kendi kurumları aracılığı ile yerine getirecektir.
IV-) Kaynak İsviçre Medenî Kanunu:
1-) ZGB:
F. Adoptivkindervermittlung
Art. 269c
1 Die Kantone üben die Aufsicht über die Vermittlung von Kindern zur spätern Adoption aus.
2 Wer diese Vermittlung berufsmässig oder im Zusammenhang mit seinem Beruf betreibt, bedarf einer Bewilligung; die Vermittlung durch vormundschaftliche Organe bleibt vorbehalten.
3 Der Bundesrat erlässt die Ausführungsvorschriften.
2-) CCS:
F. Placement d’enfants en vue d’adoption
Art. 269c
1 Les cantons exercent la surveillance sur le placement d’enfants en vue de leur adoption future.
2 Celui qui fait de tels placements à titre professionnel ou en relation avec sa profession doit avoir une autorisation; le placement par les organes de la tutelle est réservé.
3 Le Conseil fédéral édicte les prescriptions d’exécution.
Not: İsviçre Medenî Kanunu’nun 269c maddesi 22.06.2001 tarihli Federal Kanun ile 01.01.2003 itibariyle değişikliğe uğramıştır. Ayrıca belirtmek gerekir ki, hükmün ikinci fıkrası 19.12.2008 tarihli Federal Kanun ile 01.01.2013 itibariyle değişikliğe uğramıştır.
1 Hükmün 1. fıkrasında yer alan “…Bakanlar Kurulunca…” şeklindeki ibare, 02.07.2018 tarihli ve 700 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 139. maddesinin c bendi gereğince “…Cumhurbaşkanınca…” şeklinde değiştirilmiştir (RG. 07.07.2018; S: 30471-2. Mükerrer).
2 Hükmün 2. fıkrasında yer alan “…tüzükle…” şeklindeki ibare, 02.07.2018 tarihli ve 700 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 139. maddesinin c bendi gereğince “…Cumhurbaşkanınca çıkarılan yönetmelikle…” şeklinde değiştirilmiştir (RG. 07.07.2018; S: 30471-2. Mükerrer).