I. Vasinin atanması
B. Atama usulü
I. Vasinin atanması
Madde 419 - Vesayet makamı, gecikmeksizin vasi atamakla yükümlüdür.
Gerek duyulduğunda henüz ergin olmayanların da kısıtlanmasına karar verilebilir; ancak, kısıtlama kararı ergin olduktan sonra sonuç doğurur.
Kısıtlanan ergin çocuklar kural olarak vesayet altına alınmayıp velâyet altında bırakılır.
I-) Yargı Kararları:
1-) Y. 2. HD, T: 02.05.2008, E: 2008/2455, K: 2008/6378:
“… Davacı, 29.09.1997 doğumlu olan oğlu Hamza’nın 2022 sayılı kanuna göre sakatlık maaşı aldığını ileri sürerek, oğlunun vesayet altına alınmasını istemiş; mahkemece istek reddedilmiş, kararı davacı temyiz etmiştir.
Vesayet altına alınması talep edilen Hamza 29.09.1997 doğumlu olup, ergin değildir. Ana ve babasının velayeti altındadır. (TMK.md.335/1) Dosyaya sunulan rapora göre zihinsel özürlü olduğu ve kısıtlama nedeninin bulunduğu bildirilmiştir. Türk Medeni Kanununun 419/2. maddesi gereğince, gerek duyulduğunda henüz ergin olmayanın da kısıtlanmasına karar verilebilir; ancak kısıtlama kararı ergin olduktan sonra sonuç doğurur. Kısıtlanması talep edilen küçük Hamza, ergin olmadığına ve ana ve babasının velayeti altında bulunduğuna göre ergin olduktan sonra sonuç doğuracak kısıtlama kararının şimdiden verilmesini gerektiren neden ve olgular tartışılıp değerlendirilmeden, hüküm kurulması doğru bulunmamıştır. …”
Not: Bu yönde bkz. Y. 2. HD, T: 01.11.2010, E: 2009/5909, K: 2010/18069; Y. 2. HD, T: 22.09.2010, E: 2010/3709, K: 2010/15055.
2-) Y. 2. HD, T: 28.04.2008, E: 2008/1571, K: 2008/5986:
“… Toplanan delillerden davacının velayeti altında bulunan 1993 doğumlu Adnan’ın ağır derecede zeka geriliği olup, aynı zamanda fiziksel engelli olduğu, yürüyemediği anlaşılmıştır. Küçük Adnan’ın annesi davacı ile birlikte ilçe merkezinde oturmayıp Alacahan kasabasında oturduğu da sabittir. Mahkemece Küçük Adnan Sivas Numune Hastanesine sevk edilmiş düzenlenen 05.09.2007 tarihli raporda ağır derecede zeka geriliği olup vesayet altına alınması gerektiği belirtilmiştir. Davacı, 2022 sayılı Yasa gereğince küçük Adnan’a sakatlık maaşı bağlandığını bunu alabilmesi için vasi tayini gerektiğini belirtmiştir. Türk Medeni Kanununda, gerek duyulduğunda henüz ergin olmayanların da kısıtlanabileceği hüküm altına alınmıştır. (md. 419/2). 1993 doğumlu ve yürüme engelli olan Adnan‘ın ergin olduğunda aynı usuli işlemlere muhatap kalacağı düşünüldüğünde Türk Medeni Kanununun 419/2. maddesi uyarınca kısıtlanmasında hukuki yararı bulunmaktadır. Açıklanan nedenlerle davanın kabulüne karar vermek gerekirken yazılı gerekçelerle isteğin reddi doğru görülmemiştir. …”
II-) Türk Kanunu Medenîsi:
B TÂYİN USULÜ
I. Tâyin
Madde 369
Sulh mahkemesi, vasi tâyinini müstelzim hallerde, hemen tâyine mecburdur. İcabında, küçüğün rüşde vüsulünden evvel de hacir muamelesi yapılabilir.
Reşit olan evlât hacredildikte, vesayet altına alınacak yerde, asl olan, velâyet altına konulmaktır.
III-) Madde Gerekçesi:
Yürürlükteki Kanunun 369 uncu maddesini karşılamaktadır.
Henüz ergin olmayanların gerekli görülerek kısıtlanmasına karar verilen hâllerde, ikinci fıkraya kısıtlama kararının ancak ergin olma tarihinden itibaren sonuç meydana getireceği hakkında bir ibare eklenmek suretiyle maddeye açıklık getirilmiştir. Madde, kaynak İsviçre Medenî Kanununun 385 inci maddesine uygun olarak üç fıkra hâline getirilmiştir. Hüküm değişikliği yoktur.
IV-) Kaynak İsviçre Medenî Kanunu:
1-) ZGB:
B. Ordnung der Wahl
I. Ernennung des Vormundes
Art. 385
1 Die Vormundschaftsbehörde hat mit aller Beförderung den Vormund zu bestellen.
2 Das Entmündigungsverfahren kann nötigenfalls schon eingeleitet werden, bevor der zu Bevormundende das Mündigkeitsalter erreicht hat.
3 Wenn mündige Kinder entmündigt werden, so tritt an Stelle der Vormundschaft in der Regel die elterliche Sorge.
2-) CCS:
B. Procédure de la nomination
I. Nomination du tuteur
Art. 385
1 L’autorité tutélaire est tenue de nommer le tuteur sans délai.
2 La procédure d’interdiction pourra au besoin être engagée avant que le pupille ait atteint sa majorité.
3 Les enfants majeurs interdits sont, dans la règle, placés sous autorité parentale au lieu d’être mis sous tutelle.
Not: İsviçre Medenî Kanunu’nun 385. maddesi 19.12.2008 tarihli Federal Kanun ile 01.01.2013 itibariyle değişikliğe uğramıştır.