3. El yazılı vasiyetname
3. El yazılı vasiyetname
Madde 538 - El yazılı vasiyetnamenin yapıldığı yıl, ay ve gün gösterilerek başından sonuna kadar mirasbırakanın el yazısıyla yazılmış ve imzalanmış olması zorunludur.
El yazılı vasiyetname, saklanmak üzere açık veya kapalı olarak notere, sulh hâkimine veya yetkili memura bırakılabilir.
I-) Yargı Kararları:
1-) YİBK, T: 27.02.1952, E: 1951/7, K: 1952/2:
“… El yazısiyle tanzim edilen vasiyetnamelerde tanzim mahallinin zikredilmesinin vasiyetnamenin muteberlik şartı olduğuna ve Yargıtay İkinci Hukuk Dairesinin bu yoldaki içtihadının isabetli ve kanuna uygun bulunduğuna … karar verildi.” (RG. 04.09.1952; S: 8198).
Not: Bu içtihadı birleştirme kararının Türk Medenî Kanunu’nun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren yapılan el yazılı vasiyetnameler açısından uygulama alanı bulması mümkün değildir. Zira Türk Medenî Kanunu m. 538, Türk Kanunu Medenîsi m. 485’ten farklı olarak tanzim yerinin belirlenmesini el yazılı vasiyetnamenin geçerlilik şartı olmaktan çıkartmıştır.
2-) YHGK, T: 22.03.2006, E: 2006/2-64, K: 2006/93:
“... 1- 4722 sayılı Türk Medenî Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkındaki Kanunun 17. maddesi; mirasçılık ve mirasın geçişinin miras bırakanın ölümü tarihinde yürürlükte olan hükümlerine göre belirleneceğini hükme bağlamıştır. Miras bırakan 4721 sayılı Türk Medenî Kanununun yürürlüğe girdiği 01.01.2002’den sonra 23.11.2002’de ölmüştür. Miras bırakanın ölümünden önce yürürlüğe giren Medenî Kanunun 538. maddesi el yazılı vasiyetnamede tanzim yerini 743 sayılı Medenî Kanunun 485. maddesinden farklı düzenlemiş, tanzim yerini geçerlilik şartları arasından çıkartmıştır. Mahkemece vasiyetnamenin bu gerekçe ile iptaline karar verilmesi isabetsizdir...
Gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda, mahkemece önceki kararda direnilmiştir. ...
Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dosyadaki tutanak ve kanıtlara, bozma kararında açıklanan gerektirici nedenlere göre, Hukuk Genel Kurulu’nca da benimsenen Özel Daire bozma kararına uyulmak gerekirken, önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykırıdır. Bu nedenle direnme kararı bozulmalıdır. …”
II-) Türk Kanunu Medenîsi:
3- El yazısı ile vasiyetname
Madde 485
Vasiyetçinin, bizzat tanzim ettiği vasiyetname; baştan aşağı kadar tanzim edildiği mahal, sene, ay ve gün dahi dahil olduğu halde bizzat kendi el yazısiyle yazılmış ve imza edilmiş olmak lâzımdır. Bu suretle tanzim edilmiş olan vasiyetname açık veya kapalı olarak hıfzedilmek üzere sulh hâkimine veya noter veya memura tevdi olunur.
III-) Madde Gerekçesi:
Yürürlükteki Kanunun 485 inci maddesini karşılamaktadır.
Madde, arılaştırılmak ve İsviçre Medenî Kanununun 505 inci maddesindeki aslına uygun olarak şeklen iki fıkra hâline getirilmek suretiyle yeniden kaleme alınmıştır.
El yazılı vasiyetnamede yer koşulu, Fransız Medenî Kanununun 970 inci maddesinde mevcut değildir.
Hem 1971 tarihli hem de 1984 tarihli Öntasarılarda da yer koşuluna yer verilmemiştir. Bu nedenlerle (mahal) yer koşulu maddeye alınmamıştır.
Yürürlükteki maddenin ikinci cümlesinde el yazılı vasiyetnamenin vasiyetçinin arzusuna bağlı olarak “tevdi olunur” deyimi, mutlaka tevdi olunması zorunlu imiş kanısını uyandırdığından bu ifade, arılaştırılarak “bırakılabilir” şeklinde değiştirilmiştir.
IV-) Kaynak İsviçre Medenî Kanunu:
1-) ZGB:
3. Eigenhändige Verfügung
Art. 505
1 Die eigenhändige letztwillige Verfügung ist vom Erblasser von Anfang bis zu Ende mit Einschluss der Angabe von Jahr, Monat und Tag der Errichtung von Hand niederzuschreiben sowie mit seiner Unterschrift zu versehen.
2 Die Kantone haben dafür zu sorgen, dass solche Verfügungen offen oder verschlossen einer Amtsstelle zur Aufbewahrung übergeben werden können.
2-) CCS:
3. Forme olographe
Art. 505
1 Le testament olographe est écrit en entier, daté et signé de la main du testateur; la date consiste dans la mention de l’année, du mois et du jour où l’acte a été dressé.
2 Les cantons pourvoient à ce que l’acte, ouvert ou clos, puisse être remis à une autorité chargée d’en recevoir le dépôt.
Not: İsviçre Medenî Kanunu’na 23.06.1995 tarihli Kanunla 01.01.1996 tarihi itibariyle 520a maddesi eklenmiştir. Türk Medenî Kanunu’na alınmayan bu hükme göre bir el yazılı vasiyetnamede düzenleme tarihi gün, ay veya yıl olarak belirtilmemiş ya da yanlış belirtilmişse; bu vasiyetname, ancak anılan zamansal unsurlar bir başka şekilde belirlenemediği takdirde ve vasiyetnamenin düzenleme tarihi, vasiyetnameyi tanzim edenin ehliyetini, birden çok ölüme bağlı tasarrufun bulunması halinde onların aralarındaki önceliği veya vasiyetnamenin geçerliliğine ilişkin diğer bütün soruları yargılamak bakımından gerekli olduğu takdirde geçersizdir.
V-) Yararlanılabilecek Monografiler:
Mustafa Dural; El Yazısı ile Vasiyetname, İstanbul, 1967.
Doruk Gönen; El Yazılı Vasiyetname, İstanbul, 2007.