A. Koşulları
Beşinci Ayırım 1
Miras Sebebiyle İstihkak Davası
A. Koşulları
Madde 637 - Yasal veya atanmış mirasçı, terekeyi veya bazı tereke mallarını elinde bulunduran kimseye karşı mirasçılıktaki üstün hakkını ileri sürerek miras sebebiyle istihkak davası açabilir.
Bu davada hâkim, mirasçılık sıfatıyla ilgili uyuşmazlıkları da çözer.
Hâkim, davacının istemi üzerine hakkın korunması için davalının güvence göstermesi veya tapu kütüğüne şerh verilmesi gibi gerekli her türlü önlemi alır.
I-) Yargı Kararları:
1-) Y. 2. HD, T: 09.04.2009, E: 2009/625, K: 2009/6776:
“… Dava konusu eşyaların miras bırakana ait olduğu hususunda taraflar arasında bir uyuşmazlık yoktur. Bu eşyalar, miras bırakan tarafından sağlığında davalıya verilmemiş, ölümünden sonra, davalı bu eşyaları ortak konuttan alıp götürmüştür. Gerçekleşen bu durum karşısında, eşyalar yönünden Türk Medeni Kanunu’nun 669. maddesi koşulları bulunmamaktadır. Davalı da davacıyla birlikte yasal mirasçı olduğuna ve davalının bu menkul malları elinde bulundurması yasal mirasçılık sıfatına dayandığına göre, eşyalara ilişkin istek, Türk Medeni Kanunu’nun 637. maddesine de dayanmamaktadır. Mirasçılar, miras bırakanın ölümü ile mirası bir bütün olarak kanun gereği kazanırlar (TMK m. 599/1). Birden çok mirasçı bulunması halinde, mirasın geçmesiyle birlikte paylaşmaya kadar, mirasçılar arasında terekedeki bütün hakları ve borçları kapsayan bir ortaklık meydana gelir. Mirasçılar, terekeye elbirliğiyle sahip olurlar (TMK m. 640). Davacının, dava konusu menkul eşyalara ilişkin bir paylaşma isteği de bulunmamaktadır. Öyleyse, menkul eşyalara ilişkin talebin de reddi gerekirken, yazılı şekilde hüküm kurulması doğru bulunmamıştır. …”
Not: Kararın diğer kısmı için bkz. madde 669.
II-) Türk Kanunu Medenîsi:
A MİRAS SEBEBİYLE İSTİHKAK DÂVASININ ŞARTLARI
Madde 577
Terekeye veya bir kısmına vazıyed edenlere karşı kanuni veya mansup mirasçı sıfatı ile racih bir hakka malik olduğuna zahip olan kimse, miras sebebi ile istihkak dâvasında bulunabilir. Hâkim dâvacının talebi üzerine hakkının muhafazası için iktiza eden tedbirleri ittihaz eyler. Bu tedbirler, teminat itası veya tapu kaydına şerh verilmesi gibi şeylerdir.
III-) Madde Gerekçesi:
Yürürlükteki Kanunun 577 nci maddesini karşılamaktadır.
Yürürlükteki metnin ikinci ve üçüncü cümleleri üçüncü fıkra hâline dönüştürülmüş ve ayrıca metne yeni ikinci fıkra eklenmiştir.
Yürürlükteki maddenin birinci fıkrasındaki “racih bir hakka malik olduğuna zahip olan kimse” ifadesi yerine “mirasçılıktaki üstün hakkını” ifadesi kullanılmıştır. Bunun yerine maddeye eklenen yeni ikinci fıkra ile davacının üstün hak sahibi olduğunu iddia etmesi hâllerini de içine alacak şekilde hâkimin, mirasçılık sıfatıyla ilgili uyuşmazlıkları da çözmesi esası kabul edilmiştir.
Maddenin ikinci fıkrasıyla getirilen yeni hükme benzer hüküm 3402 sayılı Kadastro Kanununun 25 inci maddesinde de yer almaktadır. Bu yeni hüküm ile usul ekonomisi sağlanmak istenmiştir. Hâkimin, miras sebebiyle istihkak davası vesilesiyle mirasçılık sıfatı tartışmalı ise, öncelikle bunu da çözmesi düşünülmüştür.
IV-) Kaynak İsviçre Medenî Kanunu:
1-) ZGB:
Fünfter Abschnitt: Die Erbschaftsklage
A. Voraussetzung
Art. 598
1 Wer auf eine Erbschaft oder auf Erbschaftssachen als gesetzlicher oder eingesetzter Erbe ein besseres Recht zu haben glaubt als der Besitzer, ist befugt, sein Recht mit der Erbschaftsklage geltend zu machen.
2 Das Gericht trifft auf Verlangen des Klägers die zu dessen Sicherung erforderlichen Massregeln, wie Anordnung von Sicherstellung oder Ermächtigung zu einer Vormerkung im Grundbuch.
2-) CCS:
Chapitre V: De l’action en pétition d’hérédité
A. Conditions
Art. 598
1 L’action en pétition d’hérédité appartient à quiconque se croit autorisé à faire valoir, comme héritier légal ou institué, sur une succession ou sur des biens qui en dépendent, des droits préférables à ceux du possesseur.
2 Le juge prend, à la requête du demandeur, les mesures nécessaires pour garantir ce dernier; ces mesures consisteront, entre autres, dans des sûretés ou dans l’autorisation de faire une annotation au registre foncier.
Not: İsviçre Medenî Kanunu’nun 598. maddesinin 2. fıkrası 19.12.2008 tarihli Federal kanun ile 01.01.2011 itibariyle yürürlükten kaldırılmıştır.
V-) Yararlanılabilecek Monografiler:
Kemal Tahir Gürsoy; Miras Sebebiyle İstihkak Davası, Ankara, 1958.
Cem Akbıyık; Miras Sebebiyle İstihkak Davası: Yeni Türk Medeni Kanunu’nun Işığında Bilimsel Bir Sentez Denemesi, İstanbul, 2003.
1 Beşinci Ayırım Türk Kanunu Medenîsi’nde “Beşinci Fasıl / Miras Sebebiyle İstihkak Davası” şeklinde idi.