Madde 862

C. Hükmü

I. Rehnin kapsamı

Madde 862 - Rehin, taşınmazı bütünleyici parçaları ve eklentileri ile birlikte yükümlü kılar.

Rehnin kuruluşu sırasında makine, otel döşeme eşyası gibi açıkça eklenti olarak gösterilen ve tapu kütüğünde beyanlar sütununa yazılan şeyler, kanuna göre bu nitelikte olamayacakları ispat edilmedikçe eklenti sayılır.

Üçüncü kişilerin eklentiler üzerindeki hakları saklıdır.

I-) Yargı Kararları:

1-) YHGK, T: 25.12.2002, E: 2002/12-1098, K: 2002/1108:

“… İcra ve İflas Kanununun 83/c maddesi gereğince ipotek akit tablosunda sayılan teferruatın da bu madde gereğince taşınmazdan ayrı olarak haczi mümkün bulunmamaktadır. Bu maddenin uygulanabilmesi için mahcuzun hem ipotek akit tablosunda yazılı olması hem de Medeni Kanunun 621. … (MK. m. 686) … maddesinde tarif edilen şekilde teferruat niteliğini taşıması zorunludur. …”

2-) Y. 12. HD, T: 19.10.2010, E: 2010/11136, K: 2010/23843:

“… İİK.nun 83/c maddesinde “Taşınmaz rehni ipotek akit tablosunda sayılı bulunan eklenti taşınmazdan ayrı olarak haczedilemez. Türk Medeni Kanunu’nun 862. maddesi hükmü saklıdır.” düzenlemesi yer almaktadır. Kural olarak taşınmaz telef, tahrip veya tağyir edilmeden ondan ayrılması mümkün olan eklenti ana taşınmazdan ayrı haczedilip satılabilir. Ana taşınmazın ipotekli olması hali için düzenlenmiş yukarıdaki yasa maddesine göre ipotekli taşınmazın ipotek akit tablosunda sayılı ve eklenti niteliğini taşıyan menkuller taşınmazdan ayrı haczedilemeyeceği gibi ikinci fıkrada Türk Medeni Kanun’un 862. maddesi hükmü saklı tutulmuş olup, bu maddeye göre rehin, taşınmazı bütünleyici parçaları ve eklentileri ile birlikte yükümlü kıldığından akit tablosunda yazılı olmasa bile ipotekli taşınmazın eklentisi niteliğindeki mahcuzlar da taşınmazdan ayrı haczedilip satılamaz. Taşınmazın ipotekli olduğu her iki durumda da (ipotek akit tablosunda yazılı olsa da olmasa da) mahkemece mahcuzların medeni kanun hükümlerine göre eklenti niteliğinde olup olmadığı bilirkişi aracılığı ile belirlenmeli taşınmaz ipotekli, mahcuz menkuller de bu taşınmazın eklentisi niteliğinde ise haczedilmezlik şikayeti … kabul edilmelidir. Anılan yasal düzenlemede mahkemenin kabulünde olduğu üzere rehnin sadece ticari işletme rehni olması yönünde bir kısıtlama da bulunmamaktadır. …”

3-) Y. 12. HD, T: 05.11.2007, E: 2007/17829, K: 2007/20259:

“… Kural olarak teferuatın taşınmazdan ayrı olarak haczi mümkündür. Yani, alacaklılar fabrika binası satmadan, fabrikadaki teferruatı TMK.nun 862. maddesine göre teferruat olduğu bilirkişice saptanmadığı taktirde ayrı ayrı haczedilebilir ve satabilirler. Çünkü teferuatın taşınmaz telef, tahrif veya tağyir edilmeden ondan ayrılması mümkündür. Ancak İİK. 83/c maddesi gereğince ipotek akit tablosunda sayılan teferuatın bu madde gereğince taşınmazdan ayrı olarak haczi mümkün bulunmamaktadır. … Somut olayda mahcuzun ipotek akit tablosunda hacizden sonra yazılı olduğu anlaşılmaktadır. Mahkemece mahalinde inceleme yapılarak gerektiğinde ehil bir kişiden de faydalanmak suretiyle mahcuzların ipotek akit tablosunda yazılı olmasalar bile T.M.K.nun 686. ve 862. maddelerinde öngörülen nitelikte ve taşınmaz telef ve tahrif veya tağyir olunmadan ondan ayrılıp ayrılmayacağı ve bu mahcuzların bulunmaması halinde fabrikanın amacına uygun biçimde çalışıp çalışamayacağı araştırılarak oluşacak sonuca göre bir karar vermek gerekirken eksik inceleme ile yazılı şekilde sonuca gidilmesi isabetsizdir. … ”

Not: Bu yönde bkz. Y. 12. HD, T: 15.03.2004, E: 2004/1353, K: 2004/5889.

4-) Y. 12. HD, T: 16.04.2002, E: 2002/6149, K: 2002/7954:

“... Müşteki borçlunun merciye başvurusu kıymet takdiri yapılan mahcuzların bir kısmının 3. şahıs tarafından alınan teferruat ve mütemmim cüz niteliğinde olmayan bu menkullerin ipotek kapsamı dışında kaldığından kıymet takdiri dışında tutulması gerektiğine ilişkindir. Mercice yapılan incelemede şikayete konu maların 3. kişi tarafından ipotek tesis tarihinden sonra alındığının bilirkişi incelemesi sonucunda tesbiti ile şikayetin kabulüne, hacizlerin kaldırılmasına, bu mahcuzların kıymet takdiri dışında tutulmasına karar verilmiştir.

M.K. 777. maddesi (MK. m. 862) gereği taşınmaz ipoteği taşınmazın bütünleyici parçalarını, eklentilerini MK. 778 maddesi (MK. m. 863) ise koşulların oluşması halinde hukuki semerelerini ve MK. 794 maddesi (MK. m. 879)  de taşınmaz yerine geçen değerleri de kapsadığını hüküm altına almıştır. Taraflar taşınmazın eklentilerini (teferruatlarını) makine, eşya gibi şeylerin ipotek kapsamında olamayacağını kararlaştırabilirlerse de sözleşmede böyle bir hüküm yoksa teferruatlar da ipotek kapsamında sayılır.

Kural olarak taşınmaz üzerinde ipotek tesis edilince taşınmazın bütünleyici parçaları (mütemmin cüzleri de) ve teferruatı da kendiliğinden ipoteğin kapsamında kalır. Teferruat üzerinde 3. sahsa ait hakkı saklıdır. İpotek tesisinden sonra taşınmaza dâhil edilen, alınan, bağlanan bütünleyici parçalar da aynı şekilde ipoteğin kapsamına girer. Mercice bu kurallar ışığında MK’nun 621, 777. maddesi (MK. m. 862) koşullarında mahcuzların nitelikleri bilirkişiler vasıtasıyla tesbit olunduktan sonra şikayet konusu menkullerin mütemmim cüz ve teferruat dışında kalıp kalmadığı belirlenerek oluşacak duruma göre bir karar vermek gerekirken eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi isabetsizdir. … ”

II-) Türk Kanunu Medenîsi:

C HÜKÜMLERİ

I. Alacaklının hakkının şümulü

Madde 777

Gayrimenkul rehini, mütemmim cüzülerine ve teferruatına şâmil olur.

Makine veya otel mefruşatı gibi rehin senedinde sarahaten teferruat olarak gösterilen ve tapu sicilinde zikrolunan şeyler, kanunen teferruattan sayılamıyacağı ispat edilmedikçe, teferruattan addedilir. Teferruat üzerinde üçüncü şahsa ait haklar mahfuzdur.

III-) Madde Gerekçesi:

Yürürlükteki Kanunun 777 nci maddesini karşılamaktadır.

Yürürlükteki metnin ikinci fıkrasındaki “tapu sicilinde zikrolunan şeyler” deyimi niteliğine ve İsviçre Medenî Kanununun 805 inci maddesine uygun olarak “tapu kütüğünde beyanlar sütununa yazılan şeyler” şeklinde düzeltilmiştir. Ayrıca madde, kaynak Kanuna uygun olarak üç fıkra hâlinde düzenlenmiştir. Hüküm değişikliği yoktur.

IV-) Kaynak İsviçre Medenî Kanunu:

2-) CCS:

C. Effets

I. Etendue du droit du créancier

Art. 805

¹ Le gage immobilier frappe l’immeuble avec ses parties intégrantes et ses accessoires.

² Les objets désignés expressément comme accessoires dans l’acte d’affectation et mentionnés au registre foncier, notamment les machines ou un mobilier d’hôtel, sont présumés tels, s’il n’est pas prouvé que cette qualité ne peut leur être attribuée aux termes de la loi.

³ Les droits des tiers sur les accessoires demeurent réservés.

V-) Yararlanılabilecek Monografiler:

M. Cahit Günel; Taşınmaz Rehninin Kapsamı Çerçevesinde Eklentinin Hukuki Durumu, İstanbul, 2013.